Tirilye

Tirilye,Bursa’nın Mudanya ilçesine bağlı beldedir. Beldenin önceki adı Zeytinbağı idi.
İlçenin batısında, 11 kilometre uzaklıkta, Marmara Denizi kıyısındadır. Bazı araştırmacılar Tirilye’nin Brylleion bağlı Tereia olduğunu iddia etmektedirler.
Tirilye’nin kardeş şehirleri Yunanistandaki Rafina ve Nea Tirilya dır.Tirilye’nin bulunduğu bölge tarih içinde Misyalılar,Traklar,Antik Romalılar,
Bizanslılar ve Osmanlılar tarafından yönetilmiştir.1330’da Osmanlı egemenliğine giren Tirilye’nin ismi 1909’da sadrazam Mahmut Şevket Paşa’nın suikast sonucu
öldürülmesinden sonra “Mahmutşevketpaşa” kasabası olarak değiştirilmişse de yerleşim Tirilye olarak anılmaya devam etmiştir.1963 yılında “Zeytinbağı” adını Schlüsseldienst Bad Cannstatt
alan belde,2011’de alınan bir kararla tekrar “Tirilye” adını almıştır.

Tirilye, olasılıkla Mudanya’nın fethi ve Mirzeoba, Kaymakoba gibi Türkmen köylerinin kuruluşu evresinde (1321-1330 arasında) Osmanlılar tarafından ele geçirilmiştir.
Fethinden sonrada Rumların çoğunluk olarak yaşadıkları bir yerleşim olma özelliğini korumuştur.
II. Bayezid döneminde İstanbul’dan 30 hane Türk’ün getirilerek yerleştirildiği ve eski kayıtlarda Kitai’nin iskelesi olarak anılmakta olan Tirilye, Osmanlı
döneminde rumların büyük çoğunlukla yaşadıkları zengin bir yerleşim yeri idi. Özellikle zeytin ve zeytinyağı dünyaca tanınmıştı. İpekböcekçiliği ve şarap üretimi
ile balıkçılık da önemli uğraşlar arasında geliyordu.

1906 tarihli Hudavendigar Vilayeti Salnamesi’nde belde, şöyle tanıtılmaktadır:

“Tirilye bucağı, Mudanya ilçesinin batısında ve Marmara Denizi kıyısındadır. Hoş bir havası vardır. Kasabada bir Cami-i şerif, bir İslam ve iki Hristiyan ilkokulu,
yedi kilise ile eski eser niteliğinde üç manastır vardır.Kemerli denen kilisenin iç bölmelerinde bazı eski eserler bulunmaktadır.Başlıca üretimi zeytin,koza ve ev
içi imalat sanayinden olarak çeşitli oda dokumalarından oluşmaktadır.Zeytin ürünü Doğu Rumeli ve Karadeniz kıyıları ile İskenderiye dolaylarına gönderilmektedir.”

Yunanistan’ın 1920–1922 arasında Bursa ve çevresini işgal altında bulundurduğu dönemde,Kral Konstantin tarafından ziyaret edilen (Eylül 1921) Tirilye,13 Eylül 1922
günü Türk ordusunun gelmesi ile işgalden kurtarılmıştır.Kurtuluş Savaşı sonrasında beldenin Rum halkından bir bölümü kendiliğinden,bir bölümü de Lozan’da varılan
Mübadele Anlaşması gereğince Yunanistan’a göç etti.Onların yerine Selanik ve Girit’ten gelen Müslüman-Türk göçmenler beldeye yerleştirildi.Ayrıca Selanik,Usturumca,
Dedeağaç,Serez,Tikveş,Karacaovalı ve Bulgaristan’dan gelen bazı göçmenler de bölgeye yerleştirildi.

TİRİLYE MUTFAĞI
Tirilye zeytini dünyaca bilinen bir zeytin çeşididir.Paskalya çöreği ve cevizli lokum bayramlarda taş fırınlarda hazırlanır.Tirilye ev baklavası da bayramlarda
hazırlanan özel bir baklava çeşididir.Özelliği hamurunun kalın olmasıdır.Ayrıca iç malzeme (özellikle ceviz) iç kısmına bol miktarda konulur.Tirilye kebabı bilinen
yemekleri arasındadır.Bu kebab Bursa da ve Türkiyenin bir çok bölgesinde Tirilye kebabı olarak satılmaktadır.Deniz ürünleri bol miktarda tüketilir. Midye tava,
balık kızartma ve buğlaması yine tüketilen gıdalar arasındadır.Tirlye’ye göçle gelen halklar kendi yemek kültürlerinide getirmiştir.Balkan ve Karadeniz mutfağının
etkileri yemeklerde görülür.Tatar mutfağına ait cantık lokantalarda satılmaktadır.Tirilye’de fırınlarda kuluri (bir çeşit simit) yapılmakta ve satılmaktadır.